แนะนำวัดใหม่อมตรส (วัดบางขุนพรหม)

วัดเก่าแก่คู่ย่านบางขุนพรหม — ศูนย์รวมศรัทธาและแหล่งเรียนรู้พระสมเด็จ

พ.ศ. 2321
สถาปนาวัด
มหานิกาย
คณะสงฆ์
7 ไร่ 3 งาน
พื้นที่โดยประมาณ

ประวัติวัดใหม่อมตรส (วัดบางขุนพรหม)

วัดใหม่อมตรส หรือที่รู้จักกันว่า วัดบางขุนพรหม เป็นวัดเก่าแก่ตั้งแต่สมัยกรุงธนบุรี เดิมชื่อ วัดวรามะตาราม ต่อมาเปลี่ยนเป็น วัดอำมาตยรส หรือ วัดอมฤตยรส ในช่วง พ.ศ. 2411–2413 ท่านเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี) ได้ปฏิสังขรณ์วัดขึ้นใหม่ และในสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อมีถนนตัดผ่านกลางวัด จึงแยกเป็นสองส่วนคือ

  • วัดบางขุนพรหมใน (ปัจจุบันคือวัดอินทรวิหาร)
  • วัดบางขุนพรหมนอก (คือ วัดใหม่อมตรส)

ชื่อ วัดใหม่อมตรส ใช้อย่างเป็นทางการตั้งแต่ปี พ.ศ. 2460

ความสำคัญของวัดในวงการพระเครื่อง

วัดนี้เป็นหลักฐานสำคัญที่เชื่อมโยง “พระสมเด็จตระกูลสมเด็จฯ” ได้แก่

  • พระสมเด็จวัดระฆังฯ
  • พระสมเด็จวัดเกศไชโย
  • พระสมเด็จวัดบางขุนพรหม

โดยทั้งหมดสันนิษฐานว่าสร้างขึ้นโดยท่านเจ้าประคุณสมเด็จโตเช่นเดียวกัน

การค้นพบ “พระสมเด็จสองคลอง”

ปี พ.ศ. 2500 เปิดกรุพระเจดีย์ใหญ่ของวัด และพบ พระสมเด็จวัดระฆังฯ บรรจุร่วมกับ พระสมเด็จวัดบางขุนพรหม เรียกว่า “พระสมเด็จสองคลอง” ซึ่งถือเป็นหลักฐานสำคัญยืนยันบทบาทของท่านสมเด็จโต

การสร้างและลักษณะพระสมเด็จวัดบางขุนพรหม

สร้างราวปี พ.ศ. 2413 โดยเสมียนตราด้วงอาราธนาท่านสมเด็จโตปลุกเสก 84,000 องค์ เพื่อบรรจุในเจดีย์ใหญ่ พิมพ์ทรงส่วนใหญ่คล้ายวัดระฆังฯ บางพิมพ์ใช้แม่พิมพ์เดียวกัน แตกต่างกันในรายละเอียด

การตกพระและเปิดกรุ

ในอดีตวัดเคยจัดกิจกรรม “ตกพระสมเด็จ” เพื่อบูรณะวัด มีการตกใหญ่ 3 ครั้งในสมัยรัชกาลที่ 5–6 ต่อมาใน พ.ศ. 2500 เปิดกรุอย่างเป็นทางการ (ประธาน พลเอกประภาส จารุเสถียร) ได้พระสมเด็จประมาณ 2,950 องค์ พบหลายพิมพ์ เช่น พระประธาน ฐานแซม เจดีย์ ปรกโพธิ์ เศียรบาตร และพิเศษอย่าง “ไสยาสน์” กับ “ตะกั่วถ้ำชา”

พระกรุเก่าและกรุใหม่

  • กรุเก่า: เนื้อแน่น นวล ไม่มี/มีคราบกรุบาง
  • กรุใหม่: เนื้อแห้ง คราบกรุจับแน่น มักพบฟองเต้าหู้จากปูนขาว

สรุป

วัดใหม่อมตรส (วัดบางขุนพรหม) เป็นศูนย์รวม “พระสมเด็จตระกูลสมเด็จฯ” ที่ทรงคุณค่าทางพุทธศิลป์และประวัติศาสตร์ สะท้อนศรัทธาต่อท่านสมเด็จโต และเป็นต้นทางตำนานพระสมเด็จมาจนปัจจุบัน

ความสำคัญกับพระสมเด็จ

วัดใหม่อมตรส (วัดบางขุนพรหม) เป็นจุดเชื่อมโยงหลักระหว่างพระสมเด็จสามสาย ได้แก่ วัดระฆังฯ วัดเกศไชโย และวัดบางขุนพรหม ที่เกี่ยวเนื่องกับท่านสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี)

พระสมเด็จ “สองคลอง” (พ.ศ. ๒๕๐๐)

เมื่อเปิดกรุพระเจดีย์ใหญ่ พบพระสมเด็จวัดระฆังฯ รวมกับพระสมเด็จวัดบางขุนพรหม หรือที่เรียกว่า พระสมเด็จสองคลอง นับเป็น “จิ๊กซอว์” สำคัญที่ยืนยันความเชื่อมโยงของตระกูลพระสมเด็จฯ

การสร้าง และ จำนวน

ราว พ.ศ. ๒๔๑๓ เสมียนตราด้วงอาราธนาท่านสมเด็จโต ปลุกเสกและบรรจุพระสมเด็จในพระเจดีย์ใหญ่ ๘๔,๐๐๐ องค์ ตามคติพระธรรมขันธ์

ลักษณะพิมพ์

พิมพ์ทรงส่วนมากคล้ายวัดระฆังฯ หลายพิมพ์สันนิษฐานว่าใช้แม่พิมพ์เดียวกัน และมีพิมพ์เพิ่มเติม เช่น สังฆาฏิ เส้นด้าย และฐานคู่

พระสมเด็จ วัดบางขุนพรหม